The Article/Artikl - The definite article/Müəyyən artikl

The müəyyən artiklı( The Definite Article) aşağıdakı hallarda işlənir :

*Müəyyən artikl sayıla bilən,sayıla bilməyən,tək,cəm və xüsusi isimlərlə işlədilə bilir.

1. İlk məlumatdan sonra,həmin isim haqqında olan digər cümlələrdə "The" işlədilir : My father bought a magazine and a newspaper yesterday. The magazine was very interesting,but tge newspaper was boring

2. Fikrimizdə tutduğumuz əşya müəyyəndirsə "The" artiklı , qeyri-müəyyəndirsə "a/an" artiklı işlədirik : It is very hot. Can you open a window ; It is very hot. Can you open the window nearest the door

3. Dünyada tək olması ilə fərqlənən isimlərin qarşısında : The Sun ; The Moon ; The capital ; The earth ; The nature ; The universe ; The cosmos ; The world ; The atmosphere ; The sky ; The horizon ; The equator.

İstisna1 : Əgər belə isimlərin qarşısında təyinedici söz olarsa , o zaman "a/an" artiklının işlədilməsi də mümkündür : A bright sun rises above the sea

İstisna2 : The Sun ; The Moon ; The Earth istisna olmaqla digər planetlər artiklsız işlədilir.

4. Vəziyyətdən asılı olaraq məlum isimlərin qarşısında the artiklı işlədilir. Məsələn,əgər biz hər hansı bir otağı sözlə təsvir etsək "the floor" ; "the ceiling" ; "the light" ; "the door" ; və s. kimi sözlərin qarşısında "the" artiklı işlənəcəkdir, çünki hər bir otaqda yalnız bir tavan və ya döşəmə vardır: It was a new house. The roof was red, the door was brown

5. Radio/Difference/Following/Whole/Same sözlərinin qarşısında həmişə "the" artiklı işlədilir : I have read the whole book ; I do not like to listen to the radio.

Diqqət et : Radio sözünün qarşısında "the" artiklının işlədilməsinə baxmayaraq "television" sözünün qarşısında "the artiklı işlədilmir

6. School/The School :

I go to school (yəni mən şagirdəm və oxuduğum məktəbə gedirəm) ;

I go to the school (yəni mən şagird deyiləm,sadəcə mən məktəbə gedirəm)

Bu qayda eyni ilə Prison/Hospital/University/College/Church sözlərinə də aiddir.

The cinema/The theatre ifadələri ilə də - I go to the cinema

7. Sıra saylarının qarşısında the artiklı işlədilir : The first ; The second

Qeyd : "At + sıra sayı" kombinasiyasında the artiklı işlədilmir : At first I did not like her, but in the end we became good friends.

8. In + the + morning/afternoon/evening ifadələri ilə : Where do you go in the evening ?

9. Müəyyən sosial qrupu və ya sinifi ifadə edən isimlərin qarşısında : The aristocracy ; The nobility ; The bourgeoisie ; The intelligentsia ; The public ; The proletariat ; The peasantry ; The common people

10. Adi dərəcədə olan sifətlərin qarşısında "The" artiklının işlədilməsi onların cəmlənməsini, yəni substantivləşməsini bildirir : Rich - The Rich (Varlı - Varlılar ) ; Strong - The Strong (Güclü - Güclülər )

11. Üstünlük dərəcəsində olan sifətlərin qarşısında : He is the strongest boy in our class

12. Dillər "language" sözü ilə işlədildikdə onların qarşısında : I learn English - I learn The English language

13. Bir qayda olaraq ad,soyad və ləqəblərin qarşısında artikl işlədilmir. Lakin aşağıdakı hallarda onların qarşısında "The" artiklı işlədilər bilər :

a) Əgər onlar Past Participle (Keçmiş zaman feli-sifəti) forması ilə təyin edilərsə : The phoned Fuad is my friend

b) Əgər onların qarşısında peşə,sənət mənalarını ifadə edən söz işlənərsə : The engineer Aliev

c) Cəm halında olan ad və soyadların qarşısında "The" artiklı işlədilir : The Adams/The Asgarzadehs

14. Mehmanxana/Restoran/Teatr/Kino-teatr/Muzey/Qalareya/Qəzət/Təşkilat və digər Bina adlarının qarşısında "The" artiklı işlədilir : The Hilton Hotel ; The Anadolu Restauran ; The British Museum ; The White House

Diqqət et : Əgər bunlar insan adları ilə təyin edilərsə onların qarşısında "The" artiklı işlədilmir : McDonalds ; Heyder Aliev Palace

15. Məşhur tarixi abidə , dövr və tikililərin qarşısında "The" artiklı işlədilir : The May of 1918 ; The Tower of Mardakan ; The Tower of London

16. Coğrafi cəhətlərin qarşısında "The" artiklı işlədilir : The north (şimal) ; The west (qərb) ; The south (cənub) ; The east (şərq) ; The north-east (şimal şərq) ; The south-west (cənub şərq)

İstisna 1 : Cəhətlər sadalandıqda isə artikl işlədilmir : There are four points  on the compass : East ; North ; West ; South

İstisna 2 : Northern/Southern/Western/ Eastern sözləri istisnalıq təşkil edir

İstisna 3 : Əgər coğrafi cəhətlər yer , məkan bildirərsə və qitə , ölkə , ərazi ilə təyin edilərsə "The" artiklı işlədilmir : North Asia ; He come from East

17. Cəhətlərdən başqa coğrafi adlarla "The" artiklının işlədilməsi aşağıdakı kimidir :

a) Qütb adları qarşısında : The North Pole ( Şimal Qütbü) ; The South Pole ( Cənub Qütbü) ; The Arctic (Arktika)

b) Coğrafi regionların qarşısında : The Far East ; The near East

c) Okean , Dəniz , Kanal , Göl , Çay adlarının qarşısında : The Atlantic Ocean ; The Pacific Ocean ; The North Sea ; The Baltic Sea ; The Strait of Magellan ; The Bosborus ; The Panama Canal ; The Suez Canal ; The Mississippi ; The Thames ; The Neva

d) Ada qruplarının (arxipelaqların) qarşısında : The British Isles ; The Azores

e) Dağ silsilələrinin qarşısında : The Alps ; The Rockies ; The Andes

f) Səhra adlarının qarşısında : The Karakum ; The Sahara

18. Təkdə olan isim bütöv bir sinfi bildirdikdə : The Lion is the king of beasts (Şir vəhşi heyvanların şahıdır ) ; The Camel is called the ship of the desert (Dəvəyə səhra gəmisi deyilir)

Qeyd : Bütöv bir heyvan növünü nəzərdə tuduqda The istifadə edilir : The bear - Ayılar. Amma bütöv bir insan növündən bəhs edərkən istifadə edilmir : Man is an emotional being - İnsan emosional bir varlıqdır

19. THE + NATİONALİTY : Bəzi xalq adlarının qarşısında "The" artiklının işlədilməsi onların cəm formasını düzəldir :

a) - ch/sh ilə qurtaran xalqlar : The French - Fransızlar

b) - ese ilə qurtaran xalqlar : The Chinese - Çinlilər ;  The Japanese - Yaponlar və s.

c) Digər xalqların adlarının cəm forması isə adi qayda ilə düzəlir : an Italian - İtaliyalı / Italians - İtalyanlar ; a Turk - Türk/ Turks - Türklər və s

20. Musiqi alətlərini bildirən isimlərin qarşısında "To play" feli olarsa , həmin isimlər müəyyən artiklla işlənir : To play the piano (Piano çalmaq) ; To play the violin (Skripka çalmaq)

21. Əgər cümlədə məşhur bir şəxsə , incəsənət əsərinə və s. aid əlavə olarsa , həmin əlavənin tərkibindəki isim müəyyən artikl ilə işlənir : Nizami , the great Azerbaijan poet , is famous all over the world

22. The "of" ilə işlənən ismin yiyəlik halında istifadə edilir : THE door of the house

23. The müqəddəs kitablarla da işlənir : The Quran,The Bible

24. İxtiralardan bəhs edərkən də The istifadə edilir : The telephone was invented a long time ago