Causative

Causative cümlələri İcra etdirilən hərəkətləri ifadə etmək üçün istifadə edilir. Cümlədə icra edən və icra edici olur. Zorla,pulla,xahişlə, razı salaraq  ya da icazə verərək bir hərəkəti icra etdirməkdən asılı olaraq ingilis dilində belə cümlələr "make; have; let və get" ilə düzəlir.
S(icra etdirən)+ Make/have/let/get + S(icra edən) + yalın halda V. Bu cümlələrdə felin zamanlara və ya kəmiyyətə görə dəyişməsi yuxarıdakı 4 fellə baş verir.

Make - Birinə bir şeyi zorla etdirərkən :
I made my sister tidy my room (Bacıma otağımı təmizlət(dir)dim) ; I make my son do his homework after school everyday (Hər gün məktəbdən sonra oğluma ev tapşırıqlarını hazırlatıram)

Make eyni zamanda bir şeyə səbəb olduqda da istifadə edilir :
Peeling onions make me cry - Soğan kəsmək məni ağladır ; Scary movies make me feel scared - Qorxu filmləri məni qorxudur.

Have - birinə pulla ya da xahişlə bir hərəkət icra etdirildikdə :
I had my neigbour fix the fences - Qonşuma hasarları təmir etdirdim ; I will have  the machenic fix my car as soon as possible - Ən qısa zamanda maşınımı ustaya düzəldirəcəm ; You had better have the barber cut your hair - Bərbərə saçlarını kəsdirsən yaxşı olar.

Get - razı salmaqla (iknayla) icra etdirdikdə 
Tom Sawyer got his friends to paint the fences - Tom Sawyer dostlarına hasarları rənglətdirməyə razı saldı ; I got the noisy kids to play sokewhere else - Səs salan uşaqlarş başaqa yerdə oynamağa razı saldım.

Qeyd : Yalnız Get ilə qurulan cümlələrdə fel "to" ilə işlənəcək.

Let - icazə verməklə :
We will let you uss the meeting room - Sizə iclas zalını istifadə etməyə icazə verəcəyik ; The doctors didn't let the old man have a surgery - Həkimlər qocaya əməliyyat olmağa icazə vermə.

Məchul halda "Have/Get" fellərindən istifadə edirik . S + Have/Get + Object + V3 :
I had my watch repaired - Saatimi təmir etdirdim (Kimə bilinmir) ; I will get my blood presure measured - Təzyiqimi ölçdürəcəyəm (Kimə ?)

Make felini də məchul halda istifadə edə bilirik. Amma bu zaman ondan sonrakı fel to ilə işlənir və strukturu İş görən S + made to + V + O  :
Active :" They made her wash the dishes" Passive : She made to wash the dishes ; Active : "The Lieutenant made the soldiers run for hours" Passive : "The soldiers were made to run for hours"

Let məchul növdə işlənmir. Əvəzinə "allow to + V" istifadə edirik : Active : "My mother doesn't let me go out at night" Passive : " I am not allowed to go out at night"

Bir şeyin olmasına icazə vermədiyimiz zaman "won't have + somebody + V(ing)" və ya "won't have + object + V3" qəliblərindən istifadə edirik : " I won't have my house used like a bar" ; I won't have him tell(ing) me what to do"

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

The Article/Artikl - The definite article/Müəyyən artikl

The müəyyən artiklı( The Definite Article) aşağıdakı hallarda işlənir : *Müəyyən artikl sayıla bilən,sayıla bilməyən,tək,cəm və xüsusi isimlərlə işlədilə bilir. 1. İlk məlumatdan sonra,həmin isim haqqında olan digər cümlələrdə "The" işlədilir : My father bought a magazine and a newspaper yesterday. The magazine was very interesting,but tge newspaper was boring 2. Fikrimizdə tutduğumuz əşya müəyyəndirsə "The" artiklı , qeyri-müəyyəndirsə "a/an" artiklı işlədirik : It is very hot. Can you open a window ; It is very hot. Can you open the window nearest the door 3. Dünyada tək olması ilə fərqlənən isimlərin qarşısında : The Sun ; The Moon ; The capital ; The earth ; The nature ; The universe ; The cosmos ; The world ; The atmosphere ; The sky ; The horizon ; The equator. İstisna1 : Əgər belə isimlərin qarşısında təyinedici söz olarsa , o zaman "a/an" artiklının işlədilməsi də mümkündür : A bright sun rises above the sea İstisna2 : The Sun ; The
Read more

Complex Object/Mürəkkəb tamamlıq

İsim/Obyekt əvəzliyi + Məsdər = Mürəkkəb tamamlıq və ya tamamlıq-məsdər tərkibi (Complex Object) və əsasən arzu,xahiş,əmr,fərziyyə,icazə,qavrayış mənalarını ifadə edən fellərdən sonra işlənir. Mübtəda + Xəbər + Mürəkkəb tamamlıq + Digər üzvlər : I want you to go home Əmr cümləsində ; Xəbər + Mürəkkəb tamamlıq + Digər üzvlər : Let me drink my tea Mürəkkəb tamamlıqda ikinci fel ya "to"lu, ya "ing"li, ya da ki sadə formada olmalıdır. Bunlar isə əsas felə bağlıdır. Tamam, yəni birinci tərəf isə ya obyekt əvəzliyi, ya qeyri-müəyyən,təyini və inkar əvəzlikləri, ya da adlıq halda olan isimlə (His nephew, Hasan və s. ) ifadə olunur a) Make (məcbur etmək mənasında) və let (icazə/imkan vermək mənalarında) fellərindən sonra gələn fel sadə formada olur : Teacher made the students do their homework correctly Qeyd 1 : Make və Let həmçinin özündən sonra  -ing tələb edən fellər məchul formada işlənərsə,bu zaman onlarda sonra məsdər qarşısında to olur : She was made to repeat t
Read more

Gerund/Cerund

Gerund felin sonuna "ing" artırmaqla düzəlir : to go --> going - getmək,gediş,getməyin... və s. Gerund həm isim, həm də felin xüsusiyyətlərinə malikdir. İsim xüsusiyyərləri : Mübtəda,tamamlıq və prediativ (ismi xəbərin ad hissəsi) kimi işlənə bilir : Making people happy is my aim - İnsanları xoşbəxt etmək mənim amalımdır. ; He likes telling funny stories - O, gülməli hekayələr danışmağı xoşlayır. ; His favourite habit is collecting stamps - Sevimli məşğuliyyəti marka toplamaqdır. Gerund sözönü ilə işlənə bilir : There are other ways of doing it - Bunu etməyin digər yolları var. Gerund yiyəlik əvəzliyi və ya yiyəlik halında olan isimlə təyin olunur : His signing impressed me greatly - Onun oxumağı məni çox mütəəssir etdi. Feli xüsusiyyətləri : Zaman xüsusiyyəti və təsirli fellərdən düzələn gerundların həm də növ xassəsi var : Active : Indefinite : Writing Perfect : Having written Passive : Indefinite : being written Having been written Gerund qeyri-müəyyən form
Read more