The Pronouns /Əvəzliklər - 3. Reflexive Pronouns/Qayıdış Əvəzlikləri

Qayıdış əvəzlikləri(Reflexive Pronouns) :

Myself - Özüm
Yourself -Özün
Himself - Özü (k.c)
Herself - Özü (q.c)
Itself - Özü (o.c)
Ourselves - Özümüz
Yourselves - Özünüz
Themselves - Özləri

Bütün şəxs əvəzliklərinin müvafiq qayıdış əvəzliyi var. Qayıdış əvəzlikləri obyekt və yiyəlik əvəzliklərinin üzərinə təkdə "self" və cəmdə "selves" əlavə etməklə düzəlir

Qayıdış əvəzlikləri daha çox cümlənin sonunda,ya da aid olduğu şəxs əvəzliklərindən sonra işlədilir : I can do it myself/I myself can do it

QEYD : Qayıdış əvəzlikləri 3 halda işlənir :

1) Hərəkətin icraçının öz üzərinə keçməsini bildirmək üçün (Reflexive Pronouns Proper) ; bu halda qayıdış əvəzliyi cümlədə tamamlıq funksiyasında çıxış edir : He introduced himself (O özünü təqdim etdi) ; I live by myself (Mən tək yaşayıram)

2) Hərəkətin şəxsin özü tərəfindən icra olunmasını nəzərə çatdırmaq üçün ( Emphasizing Pronouns). Bu halda qayıdış əvəzliyi Azərbaycan dilindəki öz(üm),özü əvəzliklərinə müvafiqdir və yalnız ismin,yaxud əvəzliyin mənasını qüvvətləndirir . O,xəbərdən əvvəl,həm də ondan sonra gələ bilər : They want to go there themselves (Onlar ora özləri getmək istəyirlər) / They themselves want to go there (Onlar özləri ora getmək istəyirlər) .

3) Özündən əvvəl gələn obyekti və ya şəxsi vurğulamaq üçün : I want to talk to the boss himself (Müdirin özü ilə danışmaq istəyirəm)

Qayıdış əvəzlikləri sözönü ilə işlədilə bilir : Sometimes I talk to myself

"By" ilə işlənən qayıdış əvəzlikləri hadisənin tək başına icrasını bildirir. By myself... = on my own... = Təkbaşıma...  : I like living by myself

Wash/Shave/Dress/Concentrate/Feel/Relax/Meet - Felləri heç vaxt qayıdış əvəzlikləri ilə işlədilmirlər : How do you feel

Əmr cümlələrində müraciət olunan şəxsə əlaqədar olaraq qayıdış əvəzliklərinin işlənməsinə diqqət edilməlidir. Yəni cümlədə xitab olub olmadığına diqqət etmək lazımdır : Adil, do exercises yourself - Adil, çalışmalarını özün et/Adil does exercises yourself - Adil çalışmalarını özü edir

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

The Article/Artikl - The definite article/Müəyyən artikl

The müəyyən artiklı( The Definite Article) aşağıdakı hallarda işlənir : *Müəyyən artikl sayıla bilən,sayıla bilməyən,tək,cəm və xüsusi isimlərlə işlədilə bilir. 1. İlk məlumatdan sonra,həmin isim haqqında olan digər cümlələrdə "The" işlədilir : My father bought a magazine and a newspaper yesterday. The magazine was very interesting,but tge newspaper was boring 2. Fikrimizdə tutduğumuz əşya müəyyəndirsə "The" artiklı , qeyri-müəyyəndirsə "a/an" artiklı işlədirik : It is very hot. Can you open a window ; It is very hot. Can you open the window nearest the door 3. Dünyada tək olması ilə fərqlənən isimlərin qarşısında : The Sun ; The Moon ; The capital ; The earth ; The nature ; The universe ; The cosmos ; The world ; The atmosphere ; The sky ; The horizon ; The equator. İstisna1 : Əgər belə isimlərin qarşısında təyinedici söz olarsa , o zaman "a/an" artiklının işlədilməsi də mümkündür : A bright sun rises above the sea İstisna2 : The Sun ; The
Read more

Complex Object/Mürəkkəb tamamlıq

İsim/Obyekt əvəzliyi + Məsdər = Mürəkkəb tamamlıq və ya tamamlıq-məsdər tərkibi (Complex Object) və əsasən arzu,xahiş,əmr,fərziyyə,icazə,qavrayış mənalarını ifadə edən fellərdən sonra işlənir. Mübtəda + Xəbər + Mürəkkəb tamamlıq + Digər üzvlər : I want you to go home Əmr cümləsində ; Xəbər + Mürəkkəb tamamlıq + Digər üzvlər : Let me drink my tea Mürəkkəb tamamlıqda ikinci fel ya "to"lu, ya "ing"li, ya da ki sadə formada olmalıdır. Bunlar isə əsas felə bağlıdır. Tamam, yəni birinci tərəf isə ya obyekt əvəzliyi, ya qeyri-müəyyən,təyini və inkar əvəzlikləri, ya da adlıq halda olan isimlə (His nephew, Hasan və s. ) ifadə olunur a) Make (məcbur etmək mənasında) və let (icazə/imkan vermək mənalarında) fellərindən sonra gələn fel sadə formada olur : Teacher made the students do their homework correctly Qeyd 1 : Make və Let həmçinin özündən sonra  -ing tələb edən fellər məchul formada işlənərsə,bu zaman onlarda sonra məsdər qarşısında to olur : She was made to repeat t
Read more

Gerund/Cerund

Gerund felin sonuna "ing" artırmaqla düzəlir : to go --> going - getmək,gediş,getməyin... və s. Gerund həm isim, həm də felin xüsusiyyətlərinə malikdir. İsim xüsusiyyərləri : Mübtəda,tamamlıq və prediativ (ismi xəbərin ad hissəsi) kimi işlənə bilir : Making people happy is my aim - İnsanları xoşbəxt etmək mənim amalımdır. ; He likes telling funny stories - O, gülməli hekayələr danışmağı xoşlayır. ; His favourite habit is collecting stamps - Sevimli məşğuliyyəti marka toplamaqdır. Gerund sözönü ilə işlənə bilir : There are other ways of doing it - Bunu etməyin digər yolları var. Gerund yiyəlik əvəzliyi və ya yiyəlik halında olan isimlə təyin olunur : His signing impressed me greatly - Onun oxumağı məni çox mütəəssir etdi. Feli xüsusiyyətləri : Zaman xüsusiyyəti və təsirli fellərdən düzələn gerundların həm də növ xassəsi var : Active : Indefinite : Writing Perfect : Having written Passive : Indefinite : being written Having been written Gerund qeyri-müəyyən form
Read more