The Pronouns/Əvəzliklər - 6. Interrogative Pronouns/Sual Əvəzlikləri

Sual əvəzlikləri/Interrogative pronouns :

Who,Whom,Whose,Which,What. Sual əvəzlikləri sual cümlələrində işlənir və bir qayda olaraq cümlənin əvvəlində işlənir.

a) Who (Kim) - hər zaman canlı varlıqlarla (insanlarla) işlənir və bu əvəzliyin 3 halı var :

Adlıq hal (Nominative Case) - Who ; Obyekt Hal (Objective Case) - Whom ; Yiyəlik Hal (Possesive Case) - Whose

Obyekt halda "who" yerində "whom" istifadə edilir. Əgər "who" mübtədanın sualı olarsa fel 3-cü şəxsin təkində olur və bu əvəzliklərdən sonra "do,does,did" istifadə edilmir. "Who" mübtədanın sualı olduqda və xəbər ismi xəbərlə ifadə olunduqda, bu halda "who" ismi xəbərlə kəmiyyətə görə uzlaşmalıdır : Who are your best classmates at school ; who is this man.

b) whom (kimə,kimi) - Bu əvəzlik cümlədə  tamamlıq kimi çıxış edir. Whom əvəzliyinin yerinə who sual əvəzliyi də istifadə edilir. Whom əvəzliyi sözönlərinən də işlənir : Whom did you invite to your birthday. Sözönləri ilə işləndiyi zaman whom əvəzliyinin yerinə who əvəzliyi işləndikdə sözönü feldən sonra gəlir : To whom do you want to speak ?  - Who do you want to speak to ? ; By whom are the flowers watared ? - Who are the flowers watered by ? ; With whom do you eat fish ? -Who do you eat fish with ?

c) Whose ( kimin ) - sual əvəzliyi sahiblik bildirir. Adətən aid olduğu ismin qarşısında işlənir. Whose əvəzliyi ilə ismin arasında heç bir artikl işlənmir : Whose car is that ? Whose gloves are these ?

d) Which (hansı ) -bu əvəzlik hər hansı insan ya da əşya qrupundan birini ayırd edib seçmək üçün istifadə edilir. Qeyd etdiyimiz kimi həm canlılarla həm də cansızlarla istifadə edilir : Which teacher did you see ? ; Which notebook do you want to buy ? ; Which pens are yours ?

Which əvəzliyi işlənən ismin qarşısına təyinedici olmaz. Əgər "which" əvəzliyi "of" sözönü ilə işlənərsə bu zaman isim cəmdə cümlənin xəbəri isə təkdə olur : Which of the teachers at Hadaf courses is your favourite ? Which + of + the those/these/ yiyəlik əvəzlik. Adils' + cəm isim + tək xəbər

e) What (nə) - sual əvəzliyi ümumiyyətlə cansız varlıqlarla işlənir ."What" əvəzliyi mübtəda funksiyasında işləndiyi zaman fel həmişə təkdə olur : What caused the accident ? ; What has happened after that ?
Sənət,peşə və vəzifə soruşulduğu zaman "what" əvəzliyi şəxsə aid edilir : What is your Father ? - He is a teacher

Bu əvəzlik "necə, nə cür" kimi də tərcümə olunur. Bu zaman sifəti əvəzlik kimi isimlə işlənir. What-dan sonra gələn ismin qarşısında artikl olmur : What book (books) do you want to read ? ;  What colour do you like the most ?

Əlavələr :

What time ? - Nə zaman ?
How ? - Necə ?
How much ? - Nə qədər ?
How many ? - Neçə dənə ?
How often ? -Nə qədər sıxlıqla ?
How long ? - Nə qədər müddət ?

Qeyd : What + isim = Which. Ancaq Which limitli şeylər içindən seçim edəndə istifadə edilir, What+ isim isə limitsizlər içindən

How yalnız işləndikdə "necə" mənasına gəlsə də How + sifət/zərf olduqda "nə qədər...(çox/sıxlıqla və s.)" mənası daşıyır.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

The Article/Artikl - The definite article/Müəyyən artikl

The müəyyən artiklı( The Definite Article) aşağıdakı hallarda işlənir : *Müəyyən artikl sayıla bilən,sayıla bilməyən,tək,cəm və xüsusi isimlərlə işlədilə bilir. 1. İlk məlumatdan sonra,həmin isim haqqında olan digər cümlələrdə "The" işlədilir : My father bought a magazine and a newspaper yesterday. The magazine was very interesting,but tge newspaper was boring 2. Fikrimizdə tutduğumuz əşya müəyyəndirsə "The" artiklı , qeyri-müəyyəndirsə "a/an" artiklı işlədirik : It is very hot. Can you open a window ; It is very hot. Can you open the window nearest the door 3. Dünyada tək olması ilə fərqlənən isimlərin qarşısında : The Sun ; The Moon ; The capital ; The earth ; The nature ; The universe ; The cosmos ; The world ; The atmosphere ; The sky ; The horizon ; The equator. İstisna1 : Əgər belə isimlərin qarşısında təyinedici söz olarsa , o zaman "a/an" artiklının işlədilməsi də mümkündür : A bright sun rises above the sea İstisna2 : The Sun ; The
Read more

Complex Object/Mürəkkəb tamamlıq

İsim/Obyekt əvəzliyi + Məsdər = Mürəkkəb tamamlıq və ya tamamlıq-məsdər tərkibi (Complex Object) və əsasən arzu,xahiş,əmr,fərziyyə,icazə,qavrayış mənalarını ifadə edən fellərdən sonra işlənir. Mübtəda + Xəbər + Mürəkkəb tamamlıq + Digər üzvlər : I want you to go home Əmr cümləsində ; Xəbər + Mürəkkəb tamamlıq + Digər üzvlər : Let me drink my tea Mürəkkəb tamamlıqda ikinci fel ya "to"lu, ya "ing"li, ya da ki sadə formada olmalıdır. Bunlar isə əsas felə bağlıdır. Tamam, yəni birinci tərəf isə ya obyekt əvəzliyi, ya qeyri-müəyyən,təyini və inkar əvəzlikləri, ya da adlıq halda olan isimlə (His nephew, Hasan və s. ) ifadə olunur a) Make (məcbur etmək mənasında) və let (icazə/imkan vermək mənalarında) fellərindən sonra gələn fel sadə formada olur : Teacher made the students do their homework correctly Qeyd 1 : Make və Let həmçinin özündən sonra  -ing tələb edən fellər məchul formada işlənərsə,bu zaman onlarda sonra məsdər qarşısında to olur : She was made to repeat t
Read more

Gerund/Cerund

Gerund felin sonuna "ing" artırmaqla düzəlir : to go --> going - getmək,gediş,getməyin... və s. Gerund həm isim, həm də felin xüsusiyyətlərinə malikdir. İsim xüsusiyyərləri : Mübtəda,tamamlıq və prediativ (ismi xəbərin ad hissəsi) kimi işlənə bilir : Making people happy is my aim - İnsanları xoşbəxt etmək mənim amalımdır. ; He likes telling funny stories - O, gülməli hekayələr danışmağı xoşlayır. ; His favourite habit is collecting stamps - Sevimli məşğuliyyəti marka toplamaqdır. Gerund sözönü ilə işlənə bilir : There are other ways of doing it - Bunu etməyin digər yolları var. Gerund yiyəlik əvəzliyi və ya yiyəlik halında olan isimlə təyin olunur : His signing impressed me greatly - Onun oxumağı məni çox mütəəssir etdi. Feli xüsusiyyətləri : Zaman xüsusiyyəti və təsirli fellərdən düzələn gerundların həm də növ xassəsi var : Active : Indefinite : Writing Perfect : Having written Passive : Indefinite : being written Having been written Gerund qeyri-müəyyən form
Read more